Publicatie BIT juni 2005: Devoto deel 1 - Marjan Tulp
Devoto is een aardige gozer. Toch versleet hij al tig baasjes in korte tijd. Devoto is namelijk bang voor mensen. Grote mensen, bewegende mensen. En in volledige paniek ziet hij maar één oplossing: rennen. In een driedelige serie in Bit laten we zien hoe een multidisciplinaire aanpak werkt bij een probleempaard als hij.
Te koop: 6 jarige Andalusiërruin.
Wegens absoluut niet klikken zet ik,met verdriet,mijn andalusierruin te koop.
Hij is lief,maar ik krijg geen klik met hem.
Goed doorgereden,maar is angstig en afwachtend.
Daarom zoek ik een baas voor hem, die veel ervaring heeft met angstige paarden.
Iemand met veel tijd,geduld en liefde.
Handelaren hoeven niet te reageren en het is ook absoluut geen kinderpaard of een dier waar je zo opstapt en mee wegrijdt.
Hij is in de omgang verder braaf, gewend aan andere paarden en lief op stal.
Geen stalgebreken.
Vier weken had zijn baasje Devoto toen ze hem te koop aanbood op Marktplaats. En de baas daarvoor had hem tien dagen. Is het dan zo’n monster? Nee, absoluut niet. Devoto is een schat van een paard. Maar, zoals je wel meer ziet bij Andalusiërs is zijn inrijdperiode in Spanje waarschijnlijk wat snel en onvriendelijk gegaan. Daarbij heeft hij last van zijn rug. En nu is hij zes en hij snapt er werkelijk helemaal niks meer van. Wat willen die tweebeners toch? Bij alles wat je van hem vraagt kent hij maar één oplossing: rennen!
Als ruiter zie je hem, je kijkt in zijn lieve grote donkere ogen en je denkt: ‘hij is wat snel, maar met een beetje rust krijg ik het wel weer goed’. Nou, vergeet het maar. Je stijgt op en zit al in een vliegende galop. Je denkt: ik doe niks, dan stopt hij wel. Maar dan ga je bloed- en bloedhard met ratelende beentjes onder je. Op een gegeven moment denk je: ‘nu moet ik toch eens remmen’. Voorzichtig trek je aan de teugels. En dus ga je nog harder. Vervolgens adviseert een clubgenoot je om er eens meer druk op te zetten. Je doet het. Het resultaat? Je gaat nóg harder. Dan denk je: ‘ik longeer hem wel, dan komt er wel rust’. Maar ook in het longeren gaat hij alleen maar hard en harder. Dit schattige paard krijg je niet rustig door rust. Dit schattige paard drijft je ten wanhoop. Wat te doen?
Zonder plan van aanpak verslijt Devoto nog een paar baasjes en dan gaat het snel bergafwaarts met hem. Devoto heeft namelijk een deskundige aanpak nodig. Als dit paard een computer was, dan moet je zijn harde schijf eerst leegmaken, formatteren en er dan nieuwe programmatuur op zetten. Om te laten zien hoe je met een dergelijk probleempaard om moet gaan, lieten wij hem keuren door de dierenarts, kochten hem, en laten het formatteren over aan deskundigen: gediplomeerd paarden osteopaat Mariëlle Kamphorst en John en Monya Erb van de Balingehof.
Gonnie Smeenk, paardenarts in Loerbeek (gl), neemt alle tijd als we met Devoto aankomen. Ze had al iets vernomen over een probleempaard en verwacht een gevaarlijk dier. Maar dat is hij dus niet. Hij is juist erg lief. Tijdens de keuring, waarbij hij de snelste tijd ooit voor de buigproef neerzet, is hij braaf, oplettend en schrikkerig. Eén brok adrenaline. De buigproef achter mislukt omdat hij zijn achterbenen niet kan optillen, en als je dat probeert dan mept hij naar de hand die zijn benen daar aanraakt. Niet uit gemenigheid, maar uit totaal onbegrip. Gonnie longeert hem voor de beoordeling en ook daarbij gaat hij hard. Ze concludeert dat hij in het harde wegrennen zijn rug flink wegdrukt. "Hij heeft inderdaad rugproblemen. Dat kun je goed zien. Maar bewegen kan hij wel!" Voor de röntgenfoto’s van de achterbenen krijgt hij een spuitje om te kalmeren, anders kun je geen röntgenplaten naast zijn achterbenen houden. Zijn klinische beoordeling is helemaal prima, röntgenologisch krijgt hij een opmerking op de kogel van zijn franse voorbeentje, linksvoor. Voor het doel waar we hem straks voor willen verkopen, recreatief rijden, wordt hij goedgekeurd.
Met een APK-sticker in zijn paspoort vertrekt onze Devoto vervolgens naar Nieuw Balinge, voor zijn logeerpartij bij John en Monya. Monya heeft al meer Spaanse paarden heropgevoed. Monya wijst op de littekens op zijn neusbeen, die vermoedelijk van de serrato komen, een metalen neusriem met schroeven er in. "Ze lopen vier jaar in een kudde, worden er uitgetrokken, op Spaanse wijze zadelmak gemaakt, tweeduizend kilometer in een trailer gezet en hier verkocht als braaf makkelijk paard. Hij heeft waarschijnlijk niet hoog in de rangorde van de kudde gestaan. Dat soort paarden moet doen wat de andere paarden hem zeggen te doen. Dingen leren is nieuw voor hem, hij heeft alleen hoeven reageren in de kudde. En als je naar Devoto kijkt, dan is hij waarschijnlijk geen volbloed Andalusiër. Het zou me niet verbazen als hij een cruzado, een kruising, is en er wat Engels volbloed of Arabierenbloed door zijn aderen stroomt. Daardoor is hij wat langgelijnder dan een gemiddelde Andalusiër, maar daardoor kan hij ook weer beter bewegen. En het maakt hem nog sneller en heter dan Andalusiërs al zijn. Verder is het een ras dat niet snel bokt of steigert of staakt, ze zoeken het vaak in het rennen of draaien. Ze zijn Spaans temperamentvol en blijven lopen tot ze erbij neervallen. Ik durf ook niet te zeggen of hij het erg heeft gehad vroeger, één nare ervaring met een mens kan voor zo'n paard de knop al omgezet hebben."
Mariëlle Kamphorst kan in een paar aanrakingen laten zien waar de pijnpunten zitten. Ze raakt met zachte vingers de zenuwbanen van de rug aan en daar waar problemen zitten, krimpt Devoto ineen. En die problemen zitten bij hem van voor naar achteren in zijn rug, van eerste nekwervel (aanhechting hoofd-hals) tot het begin van zijn staart zitten blokkades. Ook een paar ribben (die aan de wervels vast zitten), zitten vast. Blokkades onder het zadel leveren natuurlijk pijn op als je op het zadel gaat zitten. En daardoor komt er ook meer onbegrip. "Hij heeft een stuk of vier behandelingen nodig." De meeste paarden zijn na zo'n twee behandelingen een eind op weg, maar Devoto's rug is vrij dramatisch op dit moment. "Het komt wel weer goed met hem." Als die wervelkolom een telefoondraad is, dan zitten er flinke knopen in de draad en komt de communicatie in het lichaam niet goed door. "Als de knopen weg zijn en hij pijnlozer is, kan hij ook makkelijker begrijpen en doen wat mensen van hem willen." Als je zelf letterlijk stijf staat van de rugpijn neem je ook geen informatie op, laat staan dat je met rugpijn kunt sporten.
Voor Devoto is dus een combinatieaanpak gekozen. Een paard als hij heeft immers een aantal redenen voor zijn gedrag. Een stukje is genetisch (Andalusisch paard gekruist met volbloed), er is een trauma (uit de kudde getrokken en niet vriendelijk zadelmak gemaakt, veel verhuizingen en nieuwe baasjes gehad) en er is iets fysieks (blokkades in de rug). John en Monya beginnen met de dagelijkse omgang. Dat wil zeggen dat Devoto moet leren overal aangeraakt te worden, niet mag schrikken van onverwachte bewegingen van mensen en moet leren om zijn achterbenen op te tillen. Daarna volgt grondwerk (freestyle) en vervolgens gaat hij aan de dubbele longe, want er moet wel gewerkt worden aan spieropbouw. Dan zal Monya hem gaan rijden. Tussendoor krijgt hij behandelingen van Mariëlle. Volgende maand in Bit kun je lezen hoe de eerste aanpak in zijn werk ging en hoe hij erop reageerde.
Kijk ook op www.balingehof.nl (nieuws).